Jak wybrać raki
Raki są niezbędne, gdy chcesz bezpiecznie przemierzać szlaki zimą. Z ich pomocą stabilnie postawisz kroki na śniegu i lodzie, na lodowcach, ośnieżonych zboczach czy zamarzniętych wodospadach. Nowoczesne wzornictwo i techniki wykonania sprawiają, że raki są lżejsze i lepiej dopasowane.
Właściwy dobór raków
Raki to lekkie narzędzia trakcyjne przeznaczone do zimowych aktywności, które wyposażone są w platformy z kolcami. Mocuje się je do obuwia turystycznego. Ich dobór zależy od rodzaju aktywności, jaką chcesz uprawiać. Bardziej tradycyjne raki radzą sobie w trakcie marszu po śniegu i lodzie, podczas wędrówek z czekanem i wspinaczki górskiej. Modele bardziej techniczne zdają egzamin na zamarzniętych wodospadach i mieszanych trasach lodowo-skalnych.
| Aktywność | Materiał | Mocowanie | Liczba zębów |
| Turystyka górska | Stal | Koszykowe/półautomatyczne | 12 |
| Skituring | Aluminium/stal | Automatyczne | 12 |
| Wspinaczka | Stal | Automatyczne | 13/14 (zęby atakujące w pozycji pionowej) |
Modele bardziej techniczne zdają egzamin na zamarzniętych wodospadach i mieszanych trasach lodowo-skalnych
Materiały, z jakich wykonuje się raki
Stal/stal nierdzewna
Raki stalowe to najlepszy wybór do alpinizmu, turystyki wysokogórskiej, ale też wspinania w lodzie. Ich trwałość i wytrzymałość sprawiają, że są niezbędne w terenie technicznym, stromym i oblodzonym. Raki ze stali nierdzewnej dodatkowo są odporne na korozję. Wadą stalowych raków jest ich wyższa waga.
Aluminium
Raki aluminiowe będą idealne do podejść, skituringu i skialpinizmu. Ich niższa waga sprawia, że bardzo chętnie wybierają je skiturowcy, dla których liczy się każdy gram sprzętu. Minusem raków aluminiowych jest jednak krótsza żywotność – zużywają się szybciej niż stal.
Konstrukcja raków
Zdecydowana większość obecnie używanych raków ma konstrukcję półsztywną, która zapewnia dobrą wydajność w różnych warunkach. Gwarantuje ona wystarczającą elastyczność do chodzenia zimą, a jednocześnie jest na tyle sztywna, by sprawdzić się w trakcie wspinaczki w lodzie. W niektórych modelach można regulować łącznik (pręt między palcami a piętą), który zmienia raki z trybu półsztywnego na elastyczny, co czyni je wygodniejszymi podczas wędrówek i mniej podatnymi na uderzenia.
Camp raki koszykowe Stalker
Typ mocowania w rakach
Raki mocuje się do większości butów za pomocą jednego z 3 poniższych rodzajów wiązań.
Koszykowe
Raki koszykowe/paskowe to najbardziej uniwersalny model, pasują prawie do każdego typu butów. Sprawdzą się w przypadku zwykłych butów trekkingowych, ocieplanych butów zimowych, butów narciarskich i snowboardowych czy butów podejściowych. Ten styl raków wykorzystuje nylonowe paski i elastyczne plastikowe koszyki na palcach i pięcie. W te koszyki wsuwa się przednią i tylną część obuwia. Zakładanie tego typu raków trwa nieco dłużej niż w przypadku raków automatycznych i półautomatycznych. Raki koszykowe są idealne, gdy szukasz przyczepności na nietechnicznym, śliskim terenie lub nosisz niekonwencjonalne obuwie zimowe, takie jak buty do podejść czy obuwie snowboardowe. Ten styl wiązania pozwala na pewne dopasowanie, ale w terenie technicznym może wystąpić pewien poślizg i ruch między rakiem a butem, więc bardziej odpowiednie będą raki półautomatyczne lub automatyczne.
Półautomatyczne
W konstrukcji raków półautomatycznych połączono systemy z raków automatycznych i koszykowych. Z przodu znajduje się koszyk, który obejmuje but, a z tyłu umieszczony jest zaczep automatyczny. Aby założyć raki półautomatyczne na buty, trzeba odpowiednio przełożyć pasek przez przeloty. Ten typ raków jest lepiej dopasowany do obuwia, w miarę szybko je się też zakłada. Raki półautomatyczne wybierają osoby, które są bardziej zaawansowane w turystyce górskiej i równocześnie nie chcą nosić butów z najbardziej sztywnymi podeszwami. Jeśli założysz raki półautomatyczne, to będziesz mógł się precyzyjniej poruszać po lodzie, niż ma to miejsce w przypadku raków koszykowych. Wymagają noszenia odpowiednich butów. Buty pod raki półautomatyczne są bardziej techniczne. Aby założyć raki półautomatyczne, buty muszą mieć w tylnej części rant. Na tym rancie zaczepi się rak. Buty pod ten typ raków nie są tak sztywne, jak ma to miejsce w przypadku raków automatycznych. Dlatego są wygodniejsze i lepiej się w nich pokonuje dłuższe trasy.
Petzl raki Leopard FL
Automatyczne
Raki automatyczne to najbezpieczniejszy i najbardziej techniczny styl wiązań. Zakłada się je łatwo i szybko. Pasują do butów górskich, alpinistycznych i wysokogórskich, jednak takie obuwie musi posiadać specjalne podeszwy (odpowiednie wgłębienia), które są dostosowane do noszenia raków automatycznych. Raki automatyczne są idealne do pionowej wspinaczki w lodzie, wspinaczki mikstowej i alpinizmu. Korzystają z nich przede wszystkim zaawansowani i doświadczeni taternicy, alpiniści i turyści.
Tylko niektóre buty są kompatybilne z rakami automatycznymi. Ponieważ pałąk na nosku jest stosunkowo mały, musi zostać dopasowany do niewielkiego wgłębienia na czubku buta. Tylna część buta ma być osadzona na tylnej części raków. Tylna klamra zablokuje się. Dla lepszej stabilności wokół kostki owija się specjalną taśmę. Raki automatyczne będą poprawnie działać tylko w połączeniu z butami alpinistycznymi i do wspinaczki lodowej. W przypadku bardziej miękkich butów, gdzie podeszwa nie jest wystarczająco sztywna, nie będą miały zastosowania.
Liczba zębów
Większość raków posiada 10 lub 12 zębów. Zęby powinny się znajdować w odpowiednim miejscu, czyli pod podbiciem i zgodnie z kształtem buta. Raki z najmniejszą liczbą zębów sprawdzą się podczas turystyki o średnim stopniu trudności. Im więcej zębów, tym lepsza przyczepność. Dlatego do wspinaczki lodowej, drytoolingu i turystyki wysokogórskiej należy wybrać modele, które mają od 12 do 14 zębów. Wspomnieć też należy o ułożeniu zębów przednich, czyli atakujących. Te ułożone poziomo sprawdzą się na śniegu, gorzej się spiszą na lodzie. Z kolei ułożenie zębów w orientacji pionowej zdaje egzamin w kontakcie z twardym lodem, czyli podczas drytoolingu i wspinaczki mikstowej.
Do wspinaczki lodowej, drytoolingu i turystyki wysokogórskiej należy wybrać raki, które mają od 12 do 14 zębów
Akcesoria do raków
Podkładki przeciwśnieżne
Raki wyposażone są w podkładki przeciwśnieżne, które zwykle wykonuje się z tworzywa ABS. Zapobiegają one przywieraniu śniegu do dolnej części raków. Jest to szczególnie ważne, gdy nie chce się tracić przyczepności.
Etui na raki
Gumowe osłony zabezpieczają plecak i użytkownika przed ostrymi krawędziami raków. Etui umożliwia łatwe przechowywanie, zwykle wykonane jest z wytrzymałego i odpornego na przetarcia nylonu.
Ochraniacze/stuptuty
Solidne stuptuty chronią dolne partie nóg i odzieży przed przecięciem przez ostre raki.
